Jestem ostatnio z siebie mocno dumna.  Bo to było tak: przez pierwsze pięć lat życia mojego dziecka praktycznie bez przerwy towarzyszyło mi uczucie, że robię coś nie tak. Żeby się tego pozbyć, starałam się jak nikt inny: czytałam mądre książki, pytałam innych matek, szukałam odpowiedzi u pediatrów i u doktora Google.

A końcówka zeszłego roku i początek obecnego przyniósł mi objawienie. Że powinnam w końcu odpuścić w jednej sprawie, która nie dawała mi żyć. I niby wiem, że większość rodziców też boryka się z takimi myślami, to ja jednak postanowiłam wykopać je z mojej głowy i dać dziecku święty spokój.

Nic mi bowiem tak snu z powiek nie spędzało, jak fakt, że moje dziecko nie zjada tyle, ile powinno. Wiecie, że dla mnie jedzenie jest sensem życia (dodam: świadome i względnie zdrowe). Osobiście jem jak mały koń (tzn. tak dużo, nie że obrok i siano), więc sądziłam, że tę cechę naturalnie odziedziczy mój pierwszy potomek. Nie mogłam się bardziej pomylić!

Lenka od początku nie była koneserem jedzenia. Ona po prostu miała niewielkie potrzeby żywieniowe, nie była wymagająca i nie znajdowała przyjemności w próbowaniu nowych smaków. Dlatego pierwszy rok jej życia spędziłam na zamartwianiu się i szukaniu odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje. Sprawdzałam tabele, czytałam „mądrości” w internecie. Zawsze wychodziło mi na to samo: moje dziecko wkrótce padnie z niedożywienia.
Dalsze lata też nie były spokojniejsze w temacie karmienia i jedzenia. Oczywiście dziecko rosło i tyło, więc dowód na swoją głupotę miałam na papierze. Dla mnie jednak wciąż było mało. Ale ponieważ nie mam sumienia męczyć i maltretować psychicznie swojego dziecka, większość posiłków wyglądała tak: namawianie, proponowanie, prezentacja, jakie to smaczne, podsuwanie, degustacja.

Zmuszanie dziecka do jedzenia

Przyznaję: nieraz wykorzystywałam książki czy bajki, żeby tylko moje dziecko zjadło. Cieszył mnie każdy kęs znikający w ustach córki, nawet, jeśli udało mi się go wsunąć pomiędzy bujaniem się na koniku a ubieraniem lalki. Teraz wiem, że byłam bardzo blisko, żeby wywołać w moim dziecku jedzeniową traumę.

Pediatrzy, psychologowie cały czas trąbią, że zmuszanie dziecka do jedzenia wpędzi je w fobię i nauczy strachu przed jedzeniem. To prosta droga do wychowania niejadka i zaburzeń odżywiania.

Na szczęście zamiast przymuszania stosowałam sposoby sprytniejsze, ale ostatnio przeczytałam, że to też forma przemocy. Jednak jeśli spojrzeć na relację rodzic-dziecko, to wszystko, czego od niego wymagamy, jest jakąś formą przemocy. Nauczenie sprzątania, regularnego odrabiania lekcji, wbijanie do głowy tabliczki mnożenia – co w tym przyjemnego i które dziecko znajdzie w tym radość? Czy to nie właśnie też przemoc?.. Czy to, że chcę zachować swoje dziecko w zdrowiu, podkarmiając ją w tzw. międzyczasie, pomiędzy zajęciami i mimochodem, czyni ze mnie wyrodną matkę?..

zmuszanie dziecka do jedzenia
Bronię się tu tłumacząc, że nie pragnęłam dla swojego dziecka, aby wyglądało jak ludzik Michelin. Ja tylko chciałam, by mikro- i makroelementy trafiały do niej w odpowiedniej ilości. By była silna, myśląca i aktywna. Ja po prostu chciałam, żeby była zdrowa!
Ale nawet mnie obrzydliwe wydaje się pchanie w dzieci jedzenia „za mamusię, za tatusia”, chociaż dziecku apetytu nie brakuje. Mówię o takich sytuacjach, gdzie dziecko najedzone chce wstać od stołu i ciągle słyszy „tylko tyle zjadłeś?/ nic nie zjadłeś/ o, jaki pusty brzuszek/ jeszcze jeden kartofelek/”. Ile silnej woli dziecko musi mieć, żeby nie dać sobie dmuchnąć w tę kaszę i ukryć się przed babcią pod stołem, gdzie ta na pewno nie wlezie (wybaczcie, ale we wciskaniu jedzenia najlepsze są babcie…). Bo podczas gdy na zachodzie normą jest wstawanie od stołu, kiedy na talerzu jeszcze coś się znajduje, u nas wciąż panują dokładki i wylizywanie talerza.

Na pytanie „Czy warto zmuszać dziecko do jedzenia?” nie odpowiem więc jednoznacznie. Znam ból matek, których dzieci są niejadkami albo – tak jak bywa w przypadku naszej córki – szkoda im czasu na siedzenie i jedzenie. Pitu pitu o tym, że dziecko musi nauczyć się jeść świadomie, niech zostawią dla siebie teoretycy. Strach, że twoje dziecko nie dostaje wszystkiego, czego potrzebuje, jest czasem paraliżujący i odbiera rozum. Ja też chwilami byłam go niespełna. Jednak zaczynam już powoli odzyskiwać zmysły: moje dziecko jest zdrowe, wyrośnięte, nie choruje – może jeszcze chwilami pobiegam za nią z łyżką, ale raczej z przyzwyczajenia.

Ale nigdy nie zgodzę się z rodzicami, którzy twierdzą, że „dziecięcy tłuszczyk da się zgubić”. Zbyt dobrze wiem, że ilość komórek tłuszczowych kształtuje się w dzieciństwie – one nigdy nie znikną, a wraz z wiekiem będą się tylko rozciągać. To jak magazyn, który czeka na zapełnienie. Niektóre dzieci naprawdę powinny nosić na spotkania rodzinne (wiadomo, jak nie ma o czym gadać przy stole, to zabijamy czas namawiając dziecko do jedzenia…) tabliczkę z napisem „Nie dokarmiać!”.

Jedną tylko dam dzisiaj radę rodzicom, którzy zmagają się ze swoimi niejadkami: wywalcie wszystkie tabele żywienia dzieci! To jak wrzucić wszystkie dzieci do jednego worka i wymagać, żeby zachowywały się jak odlane z formy. A przecież to właśnie w indywidualizmie tkwi ich magia!

Moim zdaniem