Magdalena Rybka. Logopeda z ogromnym zapałem do pracy. W wolnych chwilach uwielbia projektować i tworzyć pomoce logopedyczne i edukacyjne. Jest absolwentką studiów magisterskich na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Prowadzi w Bochni gabinet logopedyczny „Rybka”. Jak sama mówi: „Spotkanie w gabinecie to obustronna nauka – ja uczę Dzieci, ale One też ciągle uczą mnie czegoś nowego, za każdym razem”. Z Magdą możecie się spotkać nie tylko w gabinecie, ale też na jej blogu:  LOGOPEDARYBKA.PL .

——

Drogie Mamy, za nami już głoski ciszące i syczące. Pora na ostatnie w kolejności – szumiące.

Uwierzcie, może tylko mnie się tak trafia, a może jest tutaj pewna zależność, ale bardzo wiele dzieci, które trafiają w moje ręce, ma problem właśnie z wymową tychże głosek. Składa się na to kilka czynników, ale o tym za chwilę.

Głoski szumiące, to zmora obcokrajowców. SZ, RZ, CZ i DŻ wymagają bardzo sprawnych narządów artykulacyjnych. Powinny się one pojawić w mowie dziecka pomiędzy 4 a 5 rokiem życia. Jeśli diagnozuję dzieci i widzę, że dziecko ma skończone 4 lata i kilka miesięcy, a nie ma nawet najmniejszych prób wypowiadania tych głosek, to zaczynam działać. Do 5 roku życia muszą one już bardzo sprawnie funkcjonować w małej buźce, bo po nich czekamy na kolejną, ostatnią głoskę R. A praca nad nimi czasami trwa dosyć długo.

Co się dzieje w buzi?

Podczas wypowiadania głosek szumiących, ważne i niezbędne są trzy zasady:

1. Czubek języka podnosi się i zbliża prawie dotykając wałka dziąsłowego.

2. Ząbki są złączone (ale nie zaciśnięte).

3. Usta układają się w ryjek.

Proste? Niby tak, ale przy każdym z tych punktów czai się pułapka.

Przy punkcie 1 – nie uda się podnieść języka, jeśli jest on zbyt słaby i nie ma prawidłowej pionizacji (słowem, język to mięsień i musi być wyćwiczony aby prawidłowo unosić się ku górze – wiele dzieci ma z tym kłopot i tu należy zacząć od ćwiczeń pionizacji języka). Czasami też problemem może być zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, które uniemożliwia jego uniesienie. To, czy jest za krótkie ocenia logopeda, a zabieg podcięcia go wykonuje chirurg stomatolog w znieczuleniu miejscowym.

Przy punkcie 2 – nie da rady złączyć ząbków maluch, który ma zgryz otwarty. Nie będę się tu rozpisywać dziś o możliwych przyczynach takiej sytuacji, ale jeśli zauważycie, że dziecko łącząc zęby, ma „szparę” między nimi, to lećcie do ortodonty. W takim wypadku nie będzie nam wychodził idealny „szum”, a wadę zgryzu i tak należy wyeliminować jak najprędzej.

Przy punkcie 3 – problemy z ułożeniem ust w ryjek (lub jak do mocnego całuska) mają dzieci, które borykają się ze słabym napięciem mięśniowym lub bardzo wiotkim mięśniem okrężnym ust. I wtedy należy zacząć właśnie od ćwiczeń tegoż mięśnia.

3,2,1 – zaczynamy!

1. Ćwiczenia pionizacji języka – wszelkie zabawy, które wymagają ponoszenia języka w górę (choćby po milimetrze, coraz wyżej):

  • Liczenie językiem górnych ząbków.
  • Oblizywanie słodkiego dżemu lub miodu z posmarowanej nim górnej wargi.
  • Malowanie podniebienia językiem.
  • Zdrapywanie czubkiem języka wafelka lub opłatka przyklejonego na wałek dziąsłowy.

2. Ćwiczenia na mięsień okrężny ust:

  • Posyłanie jak najmocniejszych całusków.
  • Zabawa w rybkę i naśladowanie jej miny.
  • Kółeczko z drucika lub kartonu – tworzymy kółeczko, które przykładamy do ust tak, aby składając się one w ryjek, zmieściły się w otworze.
  • Naprzemienne wypowiadanie samogłosek U oraz I.

Mięśnie rozgrzane, co dalej? Zaczynamy od ustawienia wszystkiego w buzi. Pamiętajcie – 3 punkty: język do góry, ząbki razem, usta w ryjek. Kiedy to mamy gotowe, przechodzimy do ćwiczeń w kolejności: sylaby, wyrazy, zdania.

1. SYLABY:

SZA SZO SZU SZE SZY / ASZA OSZO USZU ESZE YSZY / ASZ OSZ USZ ESZ YSZ

RZA RZO RZU RZE RZY / ARZA ORZO URZU ERZE YRZY

CZA CZO CZU CZE CZY / ACZA OCZO UCZU ECZE YCZY / ACZ OCZ UCZ ECZ YCZ

DŻA DŻO DŻU DŻE DŻY / ADŻA ODŻO UDŻU EDŻE YDŻY /

2. Kiedy opanujecie sylaby, próbujemy z wyrazami (głoska na początku, w środku i na końcu wyrazu):

SZOPA SZUFLADA SZAPON / KOSZYK MASZTY PUSZKA / MASZ KOSZ BUSZ

ŻABA ŻONA ŻUK / KORZENIE MARZENA PARZY

CZEKOLADA CZAPKA CZOSNEK / KOCZEK PĄCZEK BLUZECZKA / APACZ LECZ MIECZ

DŻDŻOWNICA DŻEM DŻOKEJ / DROŻDŻÓWKA DROŻDŻE DŻDŻYSTO

3. Pora na zdania i wierszyki (w sieci znajdziecie mnóstwo różnych zeszycików z gotowymi wierszykami, jeśli będziecie mieć z tym kłopot, napiszcie, doradzę):

SZARA MYSZ NOSI KOSZ Z SZYSZKAMI

ŻABA MARZENA MA MĘŻA ŻUKA

CZARNA CZAPLA CZEKA NA PĄCZKA Z CZEKOLADĄ

DŻDŻOWNICA ĆWICZY Z DŻOKEJEM DŻUDO W DŻUNGLII

Wymyślać i kombinować możecie do woli. Jedno jest pewne, im bardziej dziwne i śmieszne zdania wymyślicie, tym bardziej dzieciaki będą zachwycone!

To jak, ćwiczymy? Liczę na Was! 🙂